สื่อ นวัตกรรมทางการศึกษา พร้อมแนวข้อสอบจริง

วันนี้ทางบ้านของครู MR.KRON ได้ทำการสรุปแยกเนื้อหาพพร้อมแนวข้อสอบจริงครูผู้ช่วย ย้อนหลังเรื่อง สื่อ นวัตกรรมทางการศึกษา เป็นส่วนหนึ่งในวิชาการศึกษา คุณสามารถศึกษาเป็นแนวทางได้เลย

สื่อการสอน

ความหมายสื่อการเรียนการสอน

สื่อการสอน หมายถึง ?

สื่อการสอนเป็นตัวกลางที่จะทำให้ผู้สอนบรรลุวัตถุประสงค์ในการส่งข่าวสาร ข้อมูลและความรู้ทางด้านการศึกษาไปยังผู้เรียน โดยเน้นเนื้อหาความรู้ตามหลักสูตรหรือกิจกรรม เพื่อส่งเสริมศักยภาพของผู้เรียนอย่างเต็มที่

ประเภทของสื่อการสอน

1.การจำแนกสื่อการสอนตามประสบการณ์

• เอดการ์ เดล (Edgar Dale) เชื่อว่า
  • ประสบการณ์ตรงที่เป็นรูปธรรมจะทำให้เกิดการเรียนรู้แตกต่างกับประสบการณ์ที่เป็นนามธรรม
  • ดังนั้นจึงจำแนกสื่อการสอนโดยยึดประสบการณ์เป็นหลัก
  • เรียงตามลำดับจากประสบการณ์ที่ง่ายไปยาก 10 ขั้น เรียกว่า กรวยประสบการณ์

---

2. การจำแนกสื่อการสอนตามคุณสมบัติ

สามารถจำแนกได้ 3 แบบและมักจะออกข้อสอบด้วยได้แก่

1) วัสดุ (Materials)

• สื่อวัสดุเป็นสื่อเล็กหรือสื่อเบา
• บางทีเรียกว่า Software
• สื่อประเภทนี้ผุพังได้ง่าย
• ใช้งานได้ทันทีด้วยตัวมันเอง
• ตัวอย่างได้แก่ แผนภูมิ แผนภาพ กราฟ ภาพถ่าย โปสเตอร์ ภาพเขียน ภาพโปร่งใส ฟิล์มสตริป แถบเทปบันทึกภาพ เทปเสียง ลูกโลก ป้ายนิเทศ ฯลฯ

2) อุปกรณ์ (Hardware)

• เป็นสื่อใหญ่หรือหนัก
• บางทีเรียกว่า สื่อ Hardware
• ตัวอย่างได้แก่ เครื่องฉายข้ามศีรษะ เครื่องฉายสไลค์ เครื่องฉายภาพยนตร์ เครื่องเทปบันทึกเสียง เครื่องรับวิทยุ เครื่องรับโทรทัศน์ ฯลฯ

3) เทคนิคหรือวิธีการ (Techinques or Methods)

• ได้แก่ บทบาทสมมุติ สถานการณ์จำลอง การสาธิต การศึกษานอกสถานที่ การจัดนิทรรศการ ฯลฯ

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ข้อสอบครูสพฐ. 61)
รูปภาพ แผนภูมิ กราฟ คือ

ตอบ วัสดุ (Materials)

->(ข้อสอบครูกทม. 59)
การเชิดหุ่นเป็นสื่อประภทใด

ตอบ เทคนิคหรือวิธีการ

->(ข้อสอบครูกทม. 59)
ข้อใดคือสื่อประเภทวัสดุ

ตอบ หนังสือ

->(ข้อสอบครูสพฐ. 60)
ข้อใดคือสื่อประเภทวัสดุ

ตอบ ตำรา สิ่งพิม

---

หลักในการพิจารณาเลือกใช้สื่อการสอน

1. เลือกสื่อการสอนที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้
2. เลือกสื่อการสอนที่ตรงกับลักษณะของเนื้อหาของบทเรียน
3. เลือกสื่อการสอนให้เหมาะสมกับลักษณะของผู้เรียน
4. เลือกสื่อการสอนให้เหมาะสมกับจำนวนของผู้เรียน และกิจกรรมการเรียนการสอนในการสอนแต่ละครั้งจำนวนของผู้เรียนและกิจกรรมที่ใช้ในการเรียนสอนในห้อง
5. เลือกสื่อการสอนที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม สภาพแวดล้อม
6. เลือกสื่อการสอนที่มีลักษณะน่าสนใจและดึงดูดความสนใจ
7. เลือกสื่อการสอนที่มีวิธีการใช้งาน เก็บรักษา และบำรุงรักษาได้สะดวก

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ข้อสอบครูกทม. 59)
การเลือกสื่อการสอนควรคำนึงถึงสิ่งใด

ตอบ วัตถุประสงค์การเรียนรู้

->(ข้อสอบครูกรณีพิเศษ 58)
การเลือกสื่อการสอนควรเลือกอย่างไร

ตอบ สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้

---

คุณค่าของสื่อการสอน

1. เป็นตัวกระตุ้นความสนใจของนักเรียนในเรื่องที่จะทำการสอน
2. ช่วยให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ที่เป็นรูปธรรมแก่นักเรียนมากที่สุด
3. ช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการลงมือปฏิบัติมากที่สุด
4. ช่วยสร้างภาพการณ์ที่เปิดกว้างต่อการเรียนรู้ของนักเรียน

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ข้อสอบครูสพฐ. 61)
สื่อชนิดใดมีประโยชน์และคุณค่าต่อผู้เรียนน้อยกว่าข้ออื่น
ก. youtube
ข. โทรทัศน์
ค. CAI
ง. EBOOK

ตอบ ง. เพราะ EBOOK เป็นสื่อที่เรียนรู้ผ่านการอ่านเพียงอย่างเดียว ถึงจะเป็นสื่อเทคโนโลยีก็ตาม ซึ่งแตกต่างจากข้ออื่นที่มีองค์ประกอบที่หลากหลาย และทำให้เห็นภาพได้มากกว่า

---

สื่อการสอนที่ครูควรทราบ

1. กระดานสำหรับใช้สอน

ในยุคก่อนจะใช้กระดานชอล์ค (Chalkboard) ซึ่งเป็นกระดานสีเขียวที่ครูใช้สอน ซึ่งในปัจจุบันเริ่มมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้เป็น กระดานไวท์บอร์ด (White board) เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งทำหน้าที่เดียวกัน เพื่อใช้เขียนในเนื้อหาความรู้ต่างๆในการเรียนการสอน

• การติดตั้งกระดาน
  • ขอบล่างควรอยู่ในระดับสายตาของผู้เรียน
  • โดยผู้เรียนควรนั่งอยู่ในเขตที่ทำมุม 60 องศา วัดจากจุดกึ่งกลางของกระดาน
  • แถวหน้าของผู้เรียนควรอยู่ห่างจากกระดานอย่างน้อย 3 เมตร

• การใช้งานกระดาน
  • ควรเขียนเฉพาะส่วนเนื้อหาที่สำคัญ
  • ในการอธิบายควรใช้ไม้ชี้แทนการใช้มือจึงจะเหมาะสม
  • ไม่ควรยืนบังผู้เรียนขณะอธิบาย
  • การลบกระดานควรลบจากด้านบนลงล่าง

2. ป้ายนิเทศ

ป้ายนิเทศเป็นแผ่นป้ายที่ใช้แสดงข้อมูลความรู้ ไม่ว่าจะเป็นรูปภาพ แผนภูมิ สถิติต่างๆ เพื่อช่วยในการเรียนรู้ และส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียนขนาดที่นิยม มักมีขนาด 2×3 ฟุต หรือ 2×4 ฟุต

• คุณค่าของป้ายนิเทศ
  • ช่วยให้ผู้เรียนสามารถศึกษาในสิ่งที่ติดบนป้ายได้ทั่วถึง นอกเวลาเรียน หรือประเด็นเสริม
  • ช่วยกระตุ้นความสนใจของนักเรียนให้กระตือรือร้น หาความรู้เพิ่มเติม
  • ใช้สรุปบทเรียนและทบทวนความรู้

สีกับการผลิตสื่อการสอน

จิตวิทยาในการใช้สี สีในทางจิตวิทยานั้นจะเกี่ยวข้องกับความรู้สึก เป็นประโยชน์ในการใช้งานด้านการตกแต่งสื่อ หรือห้องเรียน มีแม่สีหลักอยู่ 4 สี ได้แก่ สีแดง สีเหลือง สีน้ำเงิน และสีเขียว

• ความหมายของสีต่างๆ
  1. สีแดง คือ ความรัก ความโกรธ ความเกลียด ความกล้าหาญ อันตราย แข็งแรง
  2. สีเหลือง คือ ความอบอุ่น สงบ เจริญเต็มที่ เบิกบานใจ ร่าเริง
  3. สีดำ คือ ความสงบ ความจริง ความเยือกเย็น
  4. สีเขียว คือ อ่อนวัย ความเจริญเติบโต หนุ่ม ความซื่อสัตย์
  5. สีขาว คือ ความสะอาด ความบริสุทธิ์ ความประณีต
  6. สีม่วง คือ หรูหรา รํ่ารวย สูงศักดิ์ เคร่งขรึม
  7. สีส้ม คือ พลังงาน สนุกสนาน มั่งคั่ง
  8. สีน้ำเงิน คือ เยือกเย็น ความจริง ความสงบ อิสระ

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ข้อสอบครูสพฐ. 58)
สีน้ำเงินให้ความรู้สึกแบบใด
ก. อบอุ่น
ข. ความหรูหรา
ค. ตื่นเต้น
ง. อิสระ

ตอบ ง. อิสระ

->(ข้อสอบครูสพฐ. 58)
สีใดให้ความรู้สึกหรูหรา
ก. แดง
ข. ม่วง
ค. น้ำเงิน
ง. เหลือง

ตอบ ข. ม่วง

---

นวัตกรรมการศึกษา

ความหมายนวัตกรรมการศึกษา

นวัตกรรม (Innovation) หมายถึง ความคิดและการกระทำใหม่ๆ ที่นำมาใช้ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการดำเนินงานให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น โดยยังไม่เป็นที่คุ้นเคยของสังคม

นวัตกรรมทางการศึกษา หมายถึง ความคิดและวิธีการปฏิบัติใหม่ๆ ที่ส่งเสริมให้กระบวนการทางการศึกษามีประสิทธิภาพ โดยเป็นสิ่งที่ยังไม่เคยมีมาก่อน

ข้อสังเกตเกี่ยวกับสิ่งที่ถือว่าเป็นนวัตกรรม

1. เป็นความคิดและกระบวนการกระทำใหม่ทั้งหมดหรือปรับปรุงดัดแปลงจากที่เคยมีมาก่อนแล้ว
2. ความคิดหรือการกระทำนั้นมีการพิสูจน์ด้วยการวิจัยและช่วยให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพสูงขึ้น
3. มีการนำวิธีระบบมาใช้อย่างชัดเจนโดยพิจารณาองค์ประกอบทั้ง 3 ส่วน คือ ข้อมูล กระบวนการ และผลลัพธ์
4. ยังไม่เป็นส่วนหนึ่งของระบบงานในปัจจุบัน

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ข้อสอบครูสพฐ. 58)
นวัตกรรม คืออะไร
ตอบ ……….

->(ข้อสอบครูกรณีพิเศษ. 1/59)
ข้อใดไม่ใช่ นวัตกรรม
ตอบ ……….

---

สื่อนวัตกรรมทางการศึกษา

1.คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI)

• คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) คืออะไร
  • เป็นสื่อการเรียนการสอนทางคอมพิวเตอร์รูปแบบหนึ่ง
  • ใช้ความสามารถของคอมพิวเตอร์ในการนำเสนอสื่อประสมอันได้แก่ ข้อความ ภาพนิ่ง กราฟฟิก แผนภูมิ กราฟ วิดีทัศน์ ภาพเคลื่อนไหว และเสียง
  • เพื่อถ่ายทอดเนื้อหาบทเรียน หรือองค์ความรู้ในลักษณะที่ ใกล้เคียงกับการสอนจริงในห้องเรียนมากที่สุด

• ประโยชน์ของคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI)
  1. ผู้ที่เรียนอ่อนสามารถเรียนนอกเวลาได้ เพิ่มเติมความรู้เพื่อพัฒนาความรู้ของตน
  2. ผู้เรียนสามารถเรียนผ่านคอมพิวเตอร์ได้ตลอดเวลาสะดวก
  3. ช่วยจูงใจให้ผู้เรียนมีความกระตือรือร้น สนุกสนานในการเรียน

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ครูสพฐ. 61)
ประโยชน์ที่สำคัญที่สุดของ CAI
ตอบ ผู้ที่เรียนอ่อนสามารถเรียนนอกเวลาได้ เพิ่มเติมความรู้เพื่อพัฒนาความรู้ของตน

->(ครูกรณีพิเศษ 2/58)
CAI คืออะไร
ตอบ คอมพิวเตอร์ช่วยสอน

---

บทเรียนสำเร็จรูป

บทเรียนสำเร็จรูปเป็นบทเรียนที่ผู้สอนจัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเรียนรู้ด้วยตนเอง ในแต่ละสาระการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในแต่ละบทเรียน

• เริ่มจากเนื้อหาสาระที่ง่ายๆ ไปสู่เนื้อหาที่ยากขึ้นไปตามลำดับ
• เป็นบทเรียนที่สร้างขึ้นโดยกำหนดวัตถุประสงค์ เนื้อหา วิธีการ และสื่อการเรียนการสอนไว้ล่วงหน้า
• ผู้เรียนสามารถศึกษา ค้นคว้า และประเมินผลการเรียนด้วยตนเองตามขั้นตอนที่กำหนดไว้

จุดมุ่งหมายของบทเรียนสำเร็จรูป

1. เพื่อให้ผู้เรียนสามารถประกอบกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างเต็มความสามารถ โดยครูคอยให้คำแนะนำช่วยเหลือเมื่อผู้เรียนมีปัญหา
2. เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ไปตามลำดับขั้น จากง่ายไปหายาก
3. เพื่อให้ผู้เรียนสามารถประเมินตนเอง และทราบถึงพัฒนาการในการเรียนรู้ของตนเอง
4. เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจ เมื่อประสบความสำเร็จในการเรียนรู้

หลักการเรียนรู้ด้วยบทเรียนสำเร็จรูป

1. ผู้เรียนได้ปฏิบัติกิจกรรม หรือมีส่วนร่วมในการปฏิบัติกิจกรรม
2. ผู้เรียนได้ประเมินตนเอง และรู้คำตอบได้ทันที
3. มีการเสริมแรงให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจเมื่อสามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง และมีความพยายามที่จะแก้ไขส่วนที่บกพร่อง
4. ผู้เรียนได้เรียนรู้ไปที่ละลำดับ จากง่ายไปยากตามศักยภาพและความสามารถของ แต่ละคน

ประเด็นข้อสอบจริง(บ้านของครู MR.KRON)

->(ครูสพฐ. 61)
บทเรียนสำเร็จรูป คือ
ตอบ บทเรียนที่ผู้สอนจัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเรียนรู้ด้วยตนเอง

---

บทเรียนแบบโปรแกรม(Programmed Instruction)

บทเรียนแบบโปรแกรมเป็นสื่อที่เน้นกระบวนการที่ผู้สอนใช้ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด ผู้เรียนศึกษาจากบทเรียนสำเร็จรูปด้วยตนเอง

• เนื้อหาถูกแบ่งออกเป็นหน่วยย่อยและผู้เรียนสามารถตอบสนองต่อสิ่งที่เรียน
• ตรวจสอบการเรียนรู้ของตนเองได้ว่าผิดหรือถูก
• ผู้เรียนสามารถใช้เวลาในการเรียนรู้มากน้อยตามความสามารถ
• ผู้เรียนสามารถสามารถตรวจสอบผลการเรียนรู้ของได้ด้วยตนเอง

บทเรียนแบบโปรแกรมมี 3 ลักษณะ คือ

1. บทเรียนแบบเส้นตรงคือ
   • บทเรียนที่นำเสนอเนื้อหาไปตามลำดับ
   • ผู้เรียนจะต้องศึกษาเนื้อหาตามลำดับที่ให้ไว้
2. บทเรียนแบบสาขาคือ
   • บทเรียนที่การตอบสนองของผู้เรียนจะมีผลต่อการศึกษาบทเรียนของผู้เรียนแต่ละคน
   • เช่น การเลือกตอบคำถาม ก ข ค ง… ที่แตกต่างกัน ซึ่งบางข้อถูก บางข้อผิด จะส่งผลให้ผู้เรียนต้องศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติมแตกต่างกันด้วย
   • ลำดับการเรียนของผู้เรียนแต่ละคนจึงไม่เหมือนกัน
3. บทเรียนแบบไม่แยกกรอบ
   • จะเหมือนบทเรียนแบบเส้นตรง แต่ไม่นำเสนอเนื้อหาในรูปของกรอบ
   • จะนำเสนอเนื้อหาเป็นความเรียงต่อกันไปเรื่อยๆ

การเชื่อมต่อแบบเครือข่าย

ชนิดของการเชื่อมต่อแบบเครือข่าย มีอยู่ 6 แบบ ได้แก่

1) เครือข่ายภายในหรือ แลน
(Local Area Network: LAN) คือ
– เครือข่ายที่ใช้ในการเชื่อมโยงกันในพื้นที่ใกล้เคียงกัน
– เช่น อยู่ในห้อง หรือภายในอาคารเดียวกัน

2) เครือข่ายวงกว้างหรือ แวน
(Wide Area Network: WAN) คือ
– เครือข่ายที่ใช้ในการเชื่อมโยงกันในระยะทางที่ห่างไกลอาจจะเป็นกิโลเมตรหรือหลายๆ กิโลเมตร

3) เครือข่ายงานบริเวณนครหลวงหรือ แมน (Metropolitan area network : MAN)

4) เครือข่ายของการติดต่อระหว่างไมโครคอนโทรลเลอร์หรือ แคน
(Controller area network : CAN)
– เป็นเครือข่ายที่ใช้ติดต่อกันระหว่างไมโครคอนโทรลเลอร์

5) เครือข่ายส่วนบุคคล หรือ แพน (Personal area network) : PAN)
– เป็นเครือข่ายระหว่างอุปกรณ์เคลื่อนที่ส่วนบุคคล
– เช่น โน้ตบุ๊ก มือถือ อาจมีสายหรือไร้สายก็ได้

6) เครือข่ายข้อมูล หรือ แซน
(Storage area network) : SAN)
– เป็นระบบเครือข่ายของที่เก็บข้อมูล โดยนำอุปกรณ์ที่จัดเก็บข้อมูลมาติดตั้งรวมกันเป็นเครือข่าย
– มีระบบจัดการข้อมูลบนเครือข่ายที่ทำให้รับส่งข้อมูลได้รวดเร็ว
– ทำให้ข้อมูลที่เก็บเสมือนเป็นส่วนกลางที่แบ่งให้กับซีพียูหลายเครื่องได้ที่จะช่วยให้สามารถจัดเก็บและดึงข้อมูลขนาดใหญ่ หรือปริมาณมหาศาล ออกมาใช้งานได้อย่างรวดเร็ว ปลอดภัย และง่ายต่อการบริหารจัดเก็บข้อมูล

ประเด็นข้อสอบจริง
(บ้านของครู MR.KRON)

->(ครูสพฐ. 59)
เครือข่ายส่วนตัว (Private Internet) เชื่อต่อระยะใกล้ คืออะไร
ตอบ Lan

---

สื่อประสม (Multimedia)

เป็นการนำสื่อหลายๆ ประเภทมาใช้ร่วมกันทั้งวัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุดในการเรียนการสอนการใช้สื่อแต่ละอย่างตามลำดับขั้นตอนของเนื้อหา

ในปัจจุบันมีการนำคอมพิวเตอร์มาใช้ร่วมด้วย เพื่อการผลิตหรือการควบคุมการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ ในการเสนอข้อมูลทั้งตัวอักษร ภาพกราฟิก ภาพถ่าย ภาพเคลื่อนไหว และเสียง เป็นต้น

บล็อกเชน (blockchain)

Blockchain เปรียบได้กับโซ่ที่สร้างขึ้นเพื่อกระจายข้อมูลเก็บไว้ในชิ้นส่วนโซ่ที่ต่อกัน โดยข้อมูลไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ จึงเรียกได้ว่า Blockchain ถือเป็นอินเตอร์เน็ตรูปแบบใหม่

เริ่มแรกถูกสร้างขึ้นมา เพื่อรองรับสกุลเงินดิจิทัล(Digital Currency)อย่าง Bitcoin เทคโนโลยี Blockchainสามารถนำไปประยุคต์ใช้ในวงการอุตสาหกรรมอื่นๆ

• บล็อกเชนออกแบบมาตั้งแต่ต้นเพื่อให้ปลอดภัย (secure by design)
• บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ใช้นามแฝง ซาโตชิ นากาโมโตะ ได้ประดิษฐ์บล็อกเชนขึ้นในปี 2008 (พ.ศ. 2551) เพื่อใช้กับเงินคริปโทสกุลบิตคอยน์

ศึกษาอ่านเพิ่มเติม..

บทสรุป

สำหรับเรื่องที่เราสรุปให้ท่านผู้ที่กำลังเตรียมสอบครูผุ้ช่วยได้อ่าน เป็นการสรุปเนื้อหาที่แทรกข้อสอบลงไปเพื่อให้เห็นแนวทางลำดับเนื้อหาการสอบ ซึ่งเอาไปประยุกต์ได้ในการสอบทุกเกณฑ์เพราะ จริงๆแล้วการสอบครูวิชาการศึกษาก็เปลี่ยนแต่ชื่อเรื่อง จริงๆแล้วคือการรวมหลายๆเรื่องมาเป็นบทเดียว สามารถตรวจสอบเนื้อหาที่ต้องอ่านได้ที่ การออกข้อสอบเกณฑ์ใหม่ครูผู้ช่วย

ถ้าหากอยากสนับสนุน
บ้านของครู MR.KRON
สามารถเลี้ยงกาแฟพวกเราได้ที่ บัญชีพร้อมเพย์ด้านล่างนี้นะครับ ตามจิตศรัทธาขอให้สอบได้ทุกท่านจ้า

พร้อมเพย์ 095-1753111

ขอบคุณสำหรับการสนับสนุน เพื่อเป็นกำลังใจให้สร้างสรรค์ต่อไป

---